İnfertilite ve Beslenme: Kadın ve Erkek Üreme Sağlığı Üzerine Beslenmenin Etkisi
Son yıllarda toplumda infertilite (kısırlık) oranlarında bir artış gözlenmiştir. Bununla birlikte yapılan çok sayıda çalışma ile, beslenme durumunun hem erkek hem de kadınların üreme sağlığı üzerinde önemli bir rol oynadığı doğrulanmaktadır.
İnfertiliteye(Kısırlığa) sebep olan faktörler arasında,
– Anne ve babanın yaşının ileri olması,
– Üreme sisteminde yapısal değişikliklerin varlığı,
– Çevre kirliliği,
– Yaşam tarzı değişiklikleri (dengesiz ve yetersiz beslenme, hareketsizlik, stres, alkol, sigara vs.)
– Obezite (Yağ oranının aşırı ve kontrolsüz artışı),
– Polikistik Over Sendromu (PCOS),
– Endometriozis,
– Hipotiroidi gibi hastalıklar gösterilmektedir.
Çeşitli araştırmalar, hem normalden düşük vücut ağırlığında(zayıf) hem de fazla kilolu veya obez olmanın üreme sağlığının olumsuz etkilediği için infertiliteye(kısırlık) sebep olabileceğini göstermektedir.
Aşırı yağ dokusu ve kısırlık arasındaki ilişki, hem erkek hem de kadınlarda hipotalamus-hipofiz ekseninde (yumurtalık / testis), hormonal değişikliklere sebep olabilmesinden kaynaklanmaktadır. Aşırı vücut yağı, kadınlarda yumurtalık androjenlerinin sentezinde ve salınımında artışa ve sağlıklı yumurtlama periyodunda bozukluklara ve erkeklerde ise testosteronu azaltıp östrojen seviyelerini arttırmaya böylelikle sperm kalitesi üzerinde olumsuz bir etkiye sebep olmaktadır.
Aynı şekilde, düşük kilo da hormonal düzeydeki değişikliklerle ilişkilidir. Fazla kilolu çiftlerin normal kiloya ulaşana kadar diyetisyen kontrolünde kademeli olarak ağırlık kaybetmeleri önerilir, bu süreç vücuttaki hormonal dengeyi yeniden sağlamaya, yumurtlamayı teşvik etmeye ve semen miktarını ve kalitesini iyileştirmeye yardımcı olacaktır.
Beslenme tedavisinde önerilen, kompleks karbonhidratlar(tam tahıllılar ve lif içeriği daha yüksek olanlar), tekli ve çoklu doymamış yağlar ve bitkisel kaynaklı proteinlerden yüksek, doymuş ve trans yağlar, bir de hayvansal kaynaklı proteinlerden düşük ve Folik asit, B12, A, D, C, E vitaminleri ve Kalsiyum, Demir, Çinko, Selenyum ve İyot minerallerinden yeterli düzeyde alınan bir diyet planlamasıdır.
Bu anlamda, yeterli ve dengeli beslenme ile birlikte orta düzeyde fiziksel aktivite yoluyla vücut ağırlığını korumak, erkek ve kadınlarda doğurganlığı iyileştirmenin anahtarıdır, denilebilmektedir.
Diyetisyen Isparta
Hilal Yaman